De geest van een atleet
Voetballers die zichzelf opofferen zijn een bron van inspiratie. Denk aan Jaap Stam die met een gehechte wenkbrauw verder speelde of Jan van Halst die met een tulband het veld op ging. Dergelijke beelden blijven bij kijken. Een beetje bloed erbij zorgt voor het ware gladiator gevoel. Maar kan men hierdoor echt verklaren waarom een team zo goed presteert?Het is duidelijk dat de beste spelers wederom uitdagingen ondergaan om zich te onderscheiden. Ze vallen echter vaak niet op door hun stoerheid, maar door de moeiteloze uitvoering van hun spel. Dit is het resultaat van urenlange training en een geschikte mentale instelling. In de voetbalwereld noemen we dit ‘vorm’, terwijl psychologen het ‘flow’ noemen.De term flow is afkomstig van de Hongaarse psycholoog Mihály Csíkszentmihályi. Hij legt uit dat flow vele interessante kenmerken heeft, maar de essentie is eenvoudig: je excelleert zonder na te denken. Iedereen herkent het wel, bijvoorbeeld tijdens een fijne hardloopsessie of die ene taak op kantoor die perfect verloopt.Een team in flow lijkt bijna een kunstwerk. Combinaties ontstaan vanzelf, spelers zien elkaar blindelings en het spel verloopt als een soepel geheel. Afgelopen weekend waren Ajax en PSV daar ver van verwijderd: slordige passes, verkeerde posities, en verlies van punten. Voor een trainer moet dit frustrerend zijn, aangezien het dwingen van flow geen eenvoudige taak is.De meeste succesvolle trainers sturen het proces vaak subtiel bij: in plaats van een foute pass hard af te branden, geven ze positieve aanmoediging. Het creëren van vertrouwen in moeilijke momenten is van groot belang. Visualiseren hoe het ook kan zijn, is cruciaal. Dit zijn geen stoere verhalen voor de camera, maar ze maken wel een significant verschil.Het lijkt erop dat Heitinga hier mee worstelt. Als speler was hij geliefd vanwege zijn inzet en vastberadenheid. Als trainer bij Ajax gelden echter andere regels. Ondanks zijn herhaalde oproepen, blijven de prestaties uit zolang zijn team geen flow vindt. De tanden van James McConnell zullen daar niets aan veranderen. Desondanks klinkt het als een ideale titel voor een sportfilm op zaterdagavond.Jan-Willem Struik was tussen 2007 en 2015 redacteur bij FCUpdate, waar hij altijd op de hoogte was van het laatste nieuws en de wedstrijden. Tegenwoordig schrijft hij korte columns, vaak met een persoonlijke touch, over de gebeurtenissen op en rondom het voetbalveld. Meer van zijn werk lezen? Bekijk zijn blog.
